سندرم روده تحريك پذير (IBS) يكي از اختلالات شايعي است كه روده بزرگ را دچار مشكل مي‌كند. اين اختلال با علائم و نشانه‌هايي چون گرفتگي عضلات، درد شكم، نفخ، گاز، اسهال يا يبوست يا هر دو خود را نشان مي‌دهد. بعضي از بيماران مي‌توانند با مديريت رژيم غذايي، سبك زندگي و حتي استرس، علائم اين بيماري را در خود كنترل كنند. بيماري در بافت روده تغييري بوجود نمي‌آورد و يا خطري در مورد احتمال ابتلا به سرطان كولوركتال  ندارد. ولي IBS از گروه بيماري‌هاي مزمن مي‌باشد و در برخي افراد لازم است كه  با كمك پزشك و متخصص براي طولاني مدت آن را مديريت و درمان شود. البته تنها تعداد كمي از افرادي كه به سندروم روده تحريك پذير مبتلا هستند، علائم و نشانه‌هاي شديد را تجربه مي‌كنند. از اين رو بايد با مشاوره و دارو نسبت به درمان آن اقدام كنند. براي دريافت مشاوره استرس كليك كنيد.

منبع: روده تحريك پذير | نشانه‌ها، علل و درمان سندرم روده تحريك پذير

سندروم روده تحريك پذير (IBS)

روده تحريك پذير كه در زبان انگليسي با (IBS) مي‌شناسيم، تقريبا جزء بيماري‌هاي مزمن به شمار مي‌آيد. در اين بيماري به دليل مشكل در نحوه هماهنگي مغز و روده، دستگاه گوارشي اختلالات عملكردي پيدا مي‌كند. در نتيجه روده حساس‌تر شده و نحوه انقباض ماهيچه‌هاي روده تغيير مي‌يابد. وقتي روده ما حساس‌تر شود، امكان دارد درد در شكم و نفخ بيشتري داشته باشيم. همچنين با تغيير انقباض ماهيچه‌هاي روده، اسهال، يبوست يا هر دو آنها بطور متناوب پيش مي‌آيد. با اين وجود، نشانه‌هاي اين اختلال طي سال‌هاي متوالي متغير است و با توجه به شرايط مختلف علائم آن قابل كنترل و كاهش است. سندرم روده تحريك‌پذير در هر گروه سني شايع است. غالبا احتمال ابتلا به آن در بين زنان بيشتر از مردان مي‌باشد. سندروم روده تحريك‌پذير بيماري چندان خطرناكي نيست، ولي اگر به موقع به آن توجه نشود، شايد فرد مبتلا دردهاي شكمي زيادي را تجربه كند.

براي آشنايي بيشتر با ساير اختلالات عصبي شناختي كليك كنيد.

نشانه هاي سندرم روده تحريك پذير

بدون شك هر بيماري با يك سري علائم و نشانه‌هايي مشخص مي‌شود. از شايع‌ترين علائم سندرم روده تحريك‌پذير نيز مي‌توان موارد زير را نام برد.

درد شكم كه معمولا در زمينه حركات روده است، تغيير در حركات روده كه امكان اسهال، يبوست يا هر دو را به دنبال دارد، نفخ، داشتن احساس مداوم دفع، وجود مخاط سفيد رنگ در مدفوع.

قابل ذكر است كه در زنان اين علائم روده تحريك پذير، معمولا در طول دوره قاعدگي شديدتر است. IBS با وجود دردناك بودن، باعث ايجاد ساير مشكلات در سلامت يا آسيب جدي به دستگاه گوارش نخواهد شد. جهت تشخيص سندرم روده تحريك‌پذير، پزشك سعي مي‌كند در طول زمان الگوي خاصي در علائم و نشانه‌هاي بيمار پيدا كند. اختلال و علائم آن ممكن است براي مدت طولاني، حتي سال‌ها، طول ‌بكشد. با اين وجود، نشانه‌هاي هميشگي نيست.

علل ابتلا به سندرم روده تحريك پذير

پزشكان هنوز در مورد علت خاصي كه باعث IBS مي‌شود، اطمينان ندارند. و دانشمندان عقيده دارند تركيبي از علل مختلف موجب ايجاد سندرم روده تحريك‌پذير مي‌شود. به عقيده دانشمندان مشكلات ناشي از اين اختلال به ارتباط و عملكرد مغز و روده پيوند دارد و اين ارتباط ممكن است بر عملكرد بدن تاثير بگذارد و منجر به علائم IBS شود. براي مثال، ممكن است حركت غذا در دستگاه گوارش بعضي از افراد مبتلا به IBS، خيلي آهسته و يا خيلي سريع باشد و منجر به تغيير در حركات روده گردد. گروهي از افراد مبتلا نيز، با وجود مقدار طبيعي گاز يا مدفوع در روده‌شان احساس درد و ناراحتي مي‌كنند.

برخي از اختلالات در سندرم روده تحريك‌پذير شيوع بيشتري دارند، از اين رو متخصصان بر اين باورند كه شايد اين اختلالات در ابتلا به IBS نقش دارند. اين اختلالات به قرار زيرند.

تجربه رويدادهاي استرس‌زا در طول زندگي، مانند سوء استفاده فيزيكي يا جنسي، برخي از اختلالات رواني مانند افسردگي يا اضطراب، عفونت‌هاي باكتريايي در دستگاه گوارش، رشد بيش از حد باكتري‌هاي روده كوچك، افزايش تعداد يا تغيير در نوع باكتري‌هاي روده كوچك و عدم تحمل يا حساسيت غذايي، يعني با خوردن بعضي غذاها فرد علائم گوارشي پيدا مي‌كند. همچنين بر اساس تحقيقات انجام شده امكان دارد  ژن‌ها نيز در برخي افراد امكان ابتلا به سندرم روده تحريك‌پذير را افزايش دهند.

براي آشنايي با انواع اختلالات سايكوسوماتيك كليك كنيد.

درمان اختلال روده تحريك پذير

تاكنون درمان خاصي براي اين بيماري يافت نشده است. با اين وجود، فرد مبتلا مي‌تواند با دوري از عوامل محرك، تنظيم رژيم غذايي مناسب و عمل به توصيه‌هاي پزشك خود، به ميزان زيادي علائم بيماري را كاهش دهد و جلوي پيشروي آن را بگيرد. بديهي است كه درمان و تلاش براي كاهش علائم و كنترل اين بيماري، بر كيفيت زندگي فرد اثرگذار است. براي همين در ادامه به معرفي روش‌هاي درماني موجود براي اين اختلال مي‌پردازيم.

1- كنترل اضطراب و استرس

گفتيم كه وجود موقعيت‌هاي تنش‌زا و استرس در زندگي مي‌تواند در ايجاد سندرم روده تريك پذير نقش داشته باشد. شما مي توانيد با توصيه‌هاي زير به مقابله با اين علل برويد.

سعي كنيد تمرينات آرام‌سازي ذهن، از جمله مديتيشن، فعاليت‌هايي مانند يوگا و ورزش بدني منظم داشته باشيد. اگر احساس مي‌كنيد استرس شما قابل كنترل نيست حتما به مشاوره يا روانشناس مراجعه كنيد.

2- مديريت رژيم غذايي

از مصرف برخي از آدامس‌ها، غذاهاي رژيمي و شيريني‌هاي بدون قند (به دليل ايجاد اسهال) پرهيز كنيد – براي كاهش گاز يا نفخ شكم غذاهايي با پايه جو دوسر را بيشتر مصرف كنيد – مصرف الكل را محدود كنيد – نوشابه‌هاي گازدار و نوشيدني‌هاي خيلي شيرين مصرف نكنيد – مصرف برخي ميوه‌ها و سبزيجات را محدود كنيد – روزانه حداقل ۸ فنجان آب بنوشيد – از مصرف گلوتن پرهيز كنيد. حتما دقت كنيد كه هيچ وعده‌ غذايي حذف نشود و بايد هر ۳ وعده‌ي غذايي را در برنامه‌ روزانه داشته باشيد. سعي كنيد هر روز غذاي خود را در يك زمان مشخص ميل كنيد. غذا را تند نخوريد و بدون عجله و در آرامش ميل نماييد.

3- مصرف دارو

داروهايي كه جهت رفع علائم تجويز مي‌شوند عبارتند از:

داروهاي ضد اسپاسم: براي كاهش درد عضلات روده و گرفتگي شكم

داروي ملين: رفع يبوست

داروهاي ضد تحريك: جهت كاهش علائم اسهال

آلوسترون: موثر در اسهال

آميتيزا: موثر در يبوست

ريفاكسيمين و آنتي بيوتيك: كاهش اسهال

الوكسادولين هم در موارد بسيار شديد و پيشرفته مصرف مي‌شود.

توجه: داروهايي كه ذكر شد تنها بعضي از مهم‌ترين داروهاي سندرم روده تحريك پذير مي‌باشد كه فقط بايد تحت نظر پزشك مصرف ‌شوند. پس بايد به ياد داشته باشيد كه آنها را خودسرانه مصرف نكنيد و ابتدا حتما با پزشك مشورت نماييد.

4- روش درمان روانشناختي

در برخي افراد دردهاي اختلال روده تريك‌پذير بسيار شديد مي شود تا جايي كه ممكن است فرد از نظر ذهني هم دچار مشكل شود. متخصصان براي كاهش درد جسمي و رواني در اين موارد، تمرينات ذهني و فيزيكي پيشنهاد مي‌كنند. براي مثال با هيپنوتيزم درماني مي‌توان كمك كرد تا چگونگي پاسخ دادن ذهن ناخودآگاه به دردهاي جسمي، تغيير يابد. درمان شناختي-رفتاري (CBT) نيز به بيمار كمك مي‌كند تا با بكارگيري تكنيك‌هاي آرام‌سازي و داشتن نگرش مثبت، تكنيك‌هاي مختلفي را براي مقابله با شرايط درد استفاده كند. همچنين ورزش و فعاليت بدني علائم اختلال اين را در برخي افراد كاهش مي‌دهد. البته در اين مورد بايد راجب نوع ورزش و شدت آن، از توصيه‌هاي پزشك كمك گرفت.

سخن آخر

بي‌شك داشتن درد و ناراحتي در هر جاي بدن روند نرمال زندگي را مختل مي‌كند. سندرم روده تحريك‌پذير هم با داشتن عوارضي چون درد معده، اسهال و نفخ، يك بيماري بسيار چالش برانگيز مي‌باشد. گفتيم كه اين سندرم گرچه درمان قطعي ندارد ولي قابل كنترل مي‌باشد. شما قادر خواهيد بود از طريق رعايت رژيم غذايي و تغيير در سبك زندگي خود، نشانه‌ها و دردهاي مزاحم ناشي از روده را كاهش يا تا حد زيادي بهبود دهيد. در نهايت اگر علائمي داشتيد كه با هر كاري كم نمي‌شود و از بين نمي‌روند، حتما به پزشكان متخصص گوارش مراجعه كنيد تا بيماري را در شما تشخيص دهند. از آنجا كه استرس هم در اين بيماري موثر است، در ادامه مي‌توانيد از روانشناس و روان‌درمانگر نيز كمك بگيريد.

براي دريافت مشاوره در زمينه سندرم روده تحريك پذير مي‌توانيد در ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.